środa,
Akcja Bürkl
24 września 1943 roku żołnierze oddziału dywersji bojowej Agat wykonali wyrok na znanym z okrucieństwa niemieckim funkcjonariuszu Sipo na Pawiaku.
W połowie 1943 roku Adam Borys „Pług” otrzymał zadanie utworzenia specjalnego oddziału do zwalczania gestapo. Powstał Agat (Anty-Gestapo) – oddział dywersji bojowej Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej. Oddział zajmował się organizowaniem zamachów na oficerów SS i gestapo. Przeprowadzono wiele akcji likwidacyjnych, pierwszą z nich była likwidacja Franza Bürkla.
SS-Oberscharführer Franz Bürkl był funkcjonariuszem Sipo na Pawiaku. Wyróżniał się bezwzględnością i okrucieństwem, szacuje się, że osobiście zamordował kilkudziesięciu więźniów. Brał także udział w pacyfikacji getta warszawskiego. Informacje o zbrodniczej działalności niemieckiego funkcjonariusza dotarły do dowództwa Armii Krajowej. Podziemny sąd po zbadaniu sprawy skazał oprawcę z Pawiaka na śmierć. Do wykonania wyroku wyznaczono oddział Agat. Szefem jego wywiadu był Aleksander Kunicki „Rayski”, zazwyczaj to on zajmował się rozpracowaniem celu ataku. Po identyfikacji, ustaleniu miejsca zamieszkania i poznaniu zwyczajów Bürkla można było przystąpić do realizacji operacji.
Termin akcji ustalono na 7 września 1943 roku. W dniu zamachu około godziny 9:20 wyznaczeni żołnierze zajęli stanowiska przy wylocie ulicy Litewskiej na Marszałkowską. Dowódcą akcji był Jerzy Zborowski „Jeremi”. Bezpośrednimi wykonawcami wyroku mieli być „Jeremi” i Bronisław Pietraszewicz „Lot”. Ubezpieczenie stanowili Eugeniusz Schielberg „Dietrich” oraz Henryk Migdalski „Kędzior”. Bezpieczną ewakuację z miejsca akcji miał zapewnić kierowca samochodu Józef Nowocień „Konrad”, z niewiadomych przyczyn nie dojechał pojazd zapasowy. Bürkla miał wskazać zamachowcom Bogusław Ustaborowicz.
Po pewnym czasie oczekiwania na ulicy pojawił się SS-Oberscharführer Bürkl w towarzystwie kobiety prowadzącej wózek z dzieckiem. Po likwidacji oprawcy z Pawiaka doszło do wymiany strzałów z patrolem motocyklowym i niemieckimi funkcjonariuszami, którzy znajdowali się na pobliskim przystanku tramwajowym. Podczas odwrotu samochód zamachowców został mocno podziurawiony kulami, jednak żaden z uczestników akcji nie został raniony. Akcja trwała około dziewięćdziesięciu sekund. W odwecie za śmierć Bürkla hitlerowcy rozstrzelali 36 więźniów Pawiaka.
