środa,
Adolf Pilch
Adolf Pilch urodził się 22 maja 1914 roku w Wiśle, w Beskidzie Śląskim. Był uczniem Państwowej Szkoły Budownictwa w Warszawie. W 1935 roku zdał egzamin dojrzałości i rozpoczął służbę wojskową. Odbył Kurs Podchorążych Rezerwy Piechoty przy 26. Dywizji Piechoty w Skierniewicach. Podczas kampanii wrześniowej nie został zmobilizowany. Przedostał się do Francji i wstąpił do polskich oddziałów. Początkowo służył w 9. Pułku Piechoty. W kampanii francuskiej walczył w szeregach 8. Pułku Piechoty w składzie 3. Dywizji Piechoty.
W czerwcu 1940 roku został ewakuowany do Wielkiej Brytanii. Otrzymał przydział do 24. Pułku Ułanów 10. Brygady Kawalerii Pancernej. Zgłosił się do służby w kraju i przeszedł szkolenie w zakresie dywersji. 28 sierpnia 1942 roku złożył przysięgę na rotę Armii Krajowej. W nocy z 16 na 17 lutego 1943 roku w ramach operacji lotniczej „Saw” został przerzucony do okupowanej Polski. Razem z nim skakali podporucznik Michał Busłowicz „Bociek”, podporucznik Henryk Januszkiewicz „Spokojny” oraz podporucznik Bolesław Odrowąż-Szukiewicz „Bystrzec”. Podczas skoku zginął „Bystrzec”, jego spadochron otworzył się tylko częściowo. Zrzut odebrała placówka odbiorcza „Sum”, w okolicach Piotrkowa Trybunalskiego.
Z chwilą skoku otrzymał awans do stopnia podporucznika. Po standardowej aklimatyzacji do życia w warunkach okupacji otrzymał przydział do Kedywu Okręgu Białystok AK, a następnie do Okręgu Nowogródek AK. W tym okresie używał pseudonimu „Góra”. Został oficerem Zgrupowania Stołpeckiego AK, walczył w Puszczy Nalibockiej z oddziałami niemieckimi i policji białoruskiej. W Puszczy Nalibockiej operowały także sowieckie oddziały partyzanckie. Po ujawnieniu zbrodni katyńskiej i zerwaniu stosunków dyplomatycznych z rządem polskim w Londynie przez ZSRR stosunki pomiędzy polską a sowiecką partyzantką układały się źle. Polscy żołnierze byli nakłaniani do wstępowania w szeregi sowieckiej partyzantki.
Sowieci dopuszczali się rabunków w okolicznych wsiach. Polacy często interweniowali, doszło do wielu incydentów. Pod koniec listopada 1943 roku sowiecki dowódca pułkownik Grigorij Sidorok zaprosił polskich oficerów na odprawę. 1 grudnia Polacy, zanim jeszcze dotarli na miejsce, zostali otoczeni i rozbrojeni. W tym samym czasie do przystąpiono do rozbrajania polskich oddziałów w okolicy. Pięciu oficerów wywieziono drogą powietrzną na drugą stronę frontu i osadzono w moskiewskim więzieniu, pozostali zostali zamordowani.
Podporucznik Adolf Pilch z ocalałych żołnierzy utworzył Polski Oddział Partyzancki pod swoim dowództwem. Sowieccy partyzanci otrzymali rozkaz likwidacji oddziałów AK i kilkudziesięciu polskich partyzantów znalazło się w bardzo trudnej sytuacji. Byli osaczeni przez tysiące Sowietów, brakowało im sił i amunicji. Szansą ocalenia stała się nieoczekiwana propozycja miejscowej niemieckiej żandarmerii. Niemcy oferowali dostawy amunicji i uzbrojenia za cenę zawarcia lokalnego paktu o nieagresji. „Góra” odrzucił niemiecką ofertę pomocy w przypadku sowieckiego ataku. Pozytywną opinię o porozumieniu wyraziła komenda Okręgu Nowogródzkiego AK, negatywnie zareagowały Komenda Główna AK i rząd RP na uchodźstwie.
Zażądano zerwania wszystkich stosunków z Niemcami. Komendant Okręgu Nowogródzkiego podpułkownik Janusz Prawdzic-Szlaski na własną odpowiedzialność polecił „Górze” kontynuować kontakty z Niemcami, ponieważ wykonanie rozkazu oznaczałoby całkowitą likwidację Zgrupowania Stołpeckiego i brak ochrony polskiej ludności przez sowieckimi rabunkami. Ostatecznie sytuacja ta została milcząco zaaprobowana przez Komendę Główną. W kwietniu 1944 roku liczebność oddziału „Góry” przekroczyła czterystu ludzi. Wkrótce został on przekształcony w Zgrupowanie Stołpeckie AK. W Puszczy Nalibockiej dochodziło do wielu potyczek z Sowietami. Początkowo „Góra” przyjął postawę defensywną, jednak terror sowieckiej partyzantki sprawił, że zaczęto organizować zasadzki na sowieckie oddziały. Elementem obrony Polaków były także umocnione punkty oporu.
Przez kilka miesięcy pod komendą „Góry” znalazło się ponad ośmiuset żołnierzy. Stoczono ponad dwieście walk z Sowietami. Latem 1944 roku do Puszczy Nalibockiej zbliżył się front. Oddział Adolfa Pilcha ruszył w przeciwną stronę. 861 zaprawionych w bojach z Niemcami i partyzantką sowiecką dobrze uzbrojonych żołnierzy Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego przez 27 dni przebyło ponad czterysta kilometrów i pod koniec lipca dołączyło do oddziałów Armii Krajowej w Puszczy Kampinoskiej. W tym okresie Adolf Pilch zaczął używać pseudonimu „Dolina”. 31 lipca 1944 roku oddziały Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego Armii Krajowej zaatakowały kwaterującą we wsi Aleksandrów kompanię Wehrmachtu. Zaskoczenie Niemców było całkowite, nie byli w stanie podjąć zorganizowanej obrony i rzucili się do panicznej ucieczki. Starcie trwało mniej niż 30 minut. Trudno ustalić ilu Niemców zginęło podczas walki, orientacyjnie przyjmuje się, że nieprzyjaciel utracił 50 zabitych. Pięciu żołnierzy Wehrmachtu wziętych do niewoli puszczono wolno i zaopatrzono w przepustki o treści: „Najkrótszą drogą przez Nowy Dwór i Modlin do Berlina”. W nocy z 1 na 2 sierpnia żołnierze „Doliny” wzięli udział w drugim uderzeniu na lotnisko bielańskie. Zakończyło się ono niepowodzeniem.
Po odwrocie w głąb Puszczy Kampinoskiej nastąpiło przegrupowanie i sformowanie na bazie tych jednostek Pułku AK „Palmiry-Młociny”. Ciężko ranny podczas natarcia na lotnisko kapitan Józef Krzyczkowski „Szymon” przekazał dowodzenie porucznikowi Pilchowi. Do Puszczy Kampinoskiej przybywali żołnierze, którzy opuścili Warszawę po niepowodzeniach w pierwszym dniu powstania, a także z sąsiednich rejonów i obwodów. W połowie sierpnia z połączenia znajdujących się w Puszczy Kampinoskiej oddziałów utworzono Grupę „Kampinos”. W szczytowym momencie jej liczebność wynosiła prawie trzy tysiące żołnierzy. Alianckie zrzuty z bronią i amunicją znacznie dozbroiły żołnierzy. Żołnierze z Kampinosu brali udział w dwóch nieudanych natarciach przeprowadzonych z Żoliborza na Dworzec Gdański.
Pod koniec sierpnia niemieckie dowództwo skierowało do Kampinosu silne oddziały z zadaniem zlikwidowania polskiej partyzantki. Wśród nich był wycofany z Warszawy pułk z Brygady Szturmowej SS „RONA”. Była to złożona głównie z Rosjan i Białorusinów licząca 1500 ludzi formacja kolaboracyjna, która zdobyła złą sławę, masowo mordując bezbronnych mieszkańców polskiej stolicy. Po przybyciu do puszczy ronowcy brutalnie terroryzowali ludność cywilną. W nocy z 2 na 3 września porucznik „Dolina” zorganizował wypad na kolaboranckie oddziały „RONA” kwaterujące w Truskawiu. Licząca osiemdziesięciu żołnierzy AK grupa szturmowa całkowicie zaskoczyła przeciwnika i rozbiła dwa bataliony ronowców. Zdobyto duże ilości broni i amunicji oraz zniszczono kilkanaście dział. Następnej nocy podobną akcję we wsi Marianów przeprowadzili polscy kawalerzyści. Tutaj także rozgromiono przeciwnika. 4 września ronowcy wycofali się na skraj puszczy i od tej pory nie prowadzili działań zaczepnych przeciw Grupie „Kampinos”, a jedynie terroryzowali mieszkańców okolicznych wsi.
W drugiej połowie września Niemcy przeprowadzili zakrojoną na dużą skalę operację „Spadająca gwiazda”, która zakończyła się rozbiciem głównych sił Grupy AK „Kampinos”. Po bitwie pod Jaktorowem Pilch dołączył z oddziałem osiemdziesięciu żołnierzy do 25. Pułku Piechoty AK Ziemi Piotrkowsko-Opoczyńskiej Podokręgu Piotrków. Po rozwiązaniu tej formacji walczył na czele konnego Oddziału Doliny. W 1945 roku przedostał się do Wielkiej Brytanii. Zamieszkał w Londynie. Aktywnie działał w środowiskach polonijnych i kombatanckich. W 1990 roku odwiedził Polskę. Zmarł 26 stycznia 2000 roku w Londynie.
