piątek,
Adam Lazarowicz
Dziś mija rocznica urodzin bohatera walk o granice Rzeczpospolitej z Ukraińcami i bolszewikami, oficera Armii Krajowej, działacza zbrojnego podziemia niepodległościowego.
Adam Kalikst Łukasz Lazarowicz urodził się 14 października 1902 roku w Berezowicy Małej na Podolu. Jako siedemnastolatek ochotniczo wstąpił do Wojska Polskiego i stanął do walki z Ukraińcami na Wołyniu. Rok później również ochotniczo walczył z bolszewikami. W walkach pod Ostrołęką został raniony. Po zakończeniu wojny polsko-bolszewickiej dokończył przerwaną naukę w gimnazjum. W 1921 roku zdał egzamin dojrzałości i rozpoczął studia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Lwowskiej. Rok później zmienił kierunek studiów i uczelnię, został studentem Wydziału Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Później pracował jako nauczyciel w szkołach powszechnych. W ramach służby wojskowej w 1931 roku ukończył kurs podchorążych piechoty. W 1936 roku z powodu choroby płu został zwolniony z czynnej służby wojskowej. Został kierownikiem szkoły w Gumniskach na Podkarpaciu.
W 1939 roku ochotniczo zgłosił się do wojska. Pełnił obowiązki komendanta Dębicy. Po ewakuacji garnizonu dołączył do polskich oddziałów walczących w rejonie Rawy Ruskiej, dowodził kompanią piechoty. Po klęsce wrześniowej wrócił do Gumnisk. Nadal pracował w szkole, a jednocześnie działał w konspiracji. Zaczynał jeszcze jako członek Służby Zwycięstwu Polski, a następnie Związku Walki Zbrojnej. W 1940 roku objął stanowisko komendanta Placówki Dębica, a następnie całego Obwodu Dębica ZWZ. Przeniósł komendę Obwodu z miasta do Gumnisk. Znacznie rozbudował struktury organizacji, na terenie powiatu powołał dziesięć nowych placówek. Jego żołnierze osiągnęli najwyższy poziom organizacyjny, wyszkolenia i gotowości bojowej z wszystkich obwodów Inspektoratu Rzeszowskiego Armii Krajowej. Podkomendni Lazarowicz zlokalizowali niemiecki poligon doświadczalny w rejonie miejscowości Blizna, na którym prowadzono próby broni rakietowej V-2.
Wiosną 1944 roku jako major został zastępcą inspektora Inspektoratu Rzeszów AK. Dowodził 5. Pułkiem Strzelców Konnych AK podczas operacji „Burza”. Podczas wypierania Niemców współdziałał z oddziałami Armii Czerwonej, za co otrzymał Order Czerwonej Gwiazdy, jednak go nie przyjął. Po rozwiązaniu Armii Krajowej pozostał w podziemiu antykomunistycznym. Od lutego 1945 roku przebywał w Rzeszowie, gdzie początkowo był członkiem organizacji „NIE”, a następnie Komendantem Podokręgu Delegatury Sił Zbrojnych Rzeszów. Jesienią 1945 roku objął stanowisko kierownika Okręgu Rzeszowskiego WiN, a później Okręgu Wrocławskiego. Pod koniec 1946 roku został mianowany zastępcą Prezesa IV Zarządu Głównego WiN podpułkownika Łukasza Cieplińskiego. Rok później został aresztowany w Żninie na Kujawach przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa. Przeszedł brutalne śledztwo. W 1950 roku komunistyczny Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazał go na karę śmierci. Wyrok wykonano 1 marca 1951 roku w więzieniu mokotowskim. W 1992 Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego unieważnił wyrok z 1951 roku.
