czwartek,
1 września 1939
1 września 1939 roku wojska niemieckie uderzyły na Polskę na długości całej granicy polsko-niemieckiej oraz z terytorium Moraw i Słowacji, łączna długość linii frontu stanowiła ponad 1600 kilometrów. Atak nie został poprzedzony formalnym wypowiedzeniem wojny. 1 września 1939 roku to pierwszy dzień największego konfliktu w dziejach ludzkości – druga wojna światowa pochłonęła kilkadziesiąt milionów istnień.
Plan „Z” – polski plan obrony zakładał, że do działań wojennych przystąpią sojusznicy, Francja i Anglia. Niestety, nasz kraj pozostał w walce osamotniony. Polska linia obrony biegła wzdłuż granic z wyjątkiem wąskiego odcinka „korytarza pomorskiego”, który otoczony z dwóch stron terenami niemieckimi nie nadawał się do obrony. Oddziały pozostawione nad Bałtykiem miały przetrwać atak przeciwnika i oczekiwać na odsiecz.
Symbolem ataku Niemiec na Polskę stało się uderzenie na Westerplatte. Utrwalona w świadomości Polaków jako początek agresji godzina 4:45 nie jest do końca zgodna ze stanem faktycznym. Drobne potyczki miały miejsce już nawet kilka godzin wcześniej, o kilka minut wyprzedzają ją niektóre operacje lotnictwa, a ostrzał Westerplatte nastąpił nieco później.
Godzina 4:34 – bombardowanie Tczewa
Opanowanie mostów w Tczewie dawało możliwość szybkiego przerzutu wojsk niemieckich do Prus i odcięłoby polskie wojska znajdujące się na wybrzeżu. Zaskakujący atak bombowców miał uniemożliwić Polakom wysadzenie mostów. Równolegle planowano użycie podstępu. Niemcy przechwycili polski pociąg z bydłem, w wagonach rozlokowały się oddziały szturmowe. Po przejechaniu mostu miało nastąpić natarcie. W sytuacji zorientowali się polscy kolejarze, w Szymankowie pociąg został skierowany na ślepy tor. W odwecie za opóźnienie ataku Niemcy wymordowali kolejarzy z Szymankowa i ich rodziny, łącznie 40 osób. Kiedy po nalocie bombowców spóźniony pociąg dojechał na miejsce (4:45), nie został wpuszczony na most.
Niemiecki plan zakończył się całkowitym niepowodzeniem. Polscy saperzy zgodnie z przewidzianą strategią wysadzili mosty. Na dogodne połączenie z Prusami Niemcy musieli poczekać aż do przyszłego roku. Wtedy oddano do użytku nowy most.
Godzina 4:40 – nalot na Wieluń
Wieluń nie miał żadnego znaczenia strategicznego. Trzykrotnie powtórzony atak niemieckiego lotnictwa doprowadził do zniszczenia zabudowy w 75% i trudnych do oszacowania strat w ludności. Podawana liczba zabitych wynosi od 1000 do 2200 osób. W poszukiwaniu przyczyn decyzji o nalocie historycy nie wypracowali jednolitej opinii. Najbardziej wstrząsająca hipoteza to wybór bezbronnego Wielunia na miejsce przetestowania nowego samolotu Ju 87B. Pierwsze bomby spadły na wyraźnie oznaczony na dachu symbolem Czerwonego Krzyża szpital, dlatego wersja o trzykrotnej pomyłce w rozpoznaniu jest nieprawdopodobna.
Po wojnie próbowano ukarać winnych zbrodni w Wieluniu. W 1978 roku materiały ze śledztwa prowadzonego przez Okręgową Komisję do Spraw Ścigana Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Łodzi trafiły do Prokuratury Okręgowej w Monachium. Strona niemiecka zakwalifikowała ten czyn jako zbrodnię zabójstwa i uznała, że nie podlega ono ściganiu wskutek przedawnienia.
Godzina 4:48 – ostrzał Westerplatte
Niemiecki plan określał godzinę rozpoczęcia ostrzału polskiej placówki na 4:45. Chwilę przed otwarciem ognia Niemcy zorientowali się, że pancernik Schleswig-Holstein jest źle ustawiony. Dodatkowe manewry opóźniły atak o trzy minuty.
