piątek,
Wynalezienie tranzystora
16 grudnia 1947 roku w laboratoriach firmy Bell Telephone Laboratories powstał pierwszy działający typ tranzystora. Jego twórcami byli Johna Bardeen oraz Walter Houser Brattain.
Bell Laboratories (Bell Labs) to firma wyjątkowo zasłużona dla rozwoju technologii. Jej piętnastu pracowników otrzymało Nagrody Nobla. W Bell Labs powstało wiele przełomowych rozwiązań. Jednym z nich był tranzystor. Miał on wielki wpływ na rozwój elektroniki, stanowił jeden z milowych kroków na drodze powstania miniaturowych urządzeń znacznie przewyższających mocą obliczeniową pierwsze komputery, które kosztowały fortunę i miały gigantyczne rozmiary.
W 1936 roku fizyk William Shockley po rozmowie kwalifikacyjnej z przedstawicielem Bell Labs został natychmiastowo zatrudniony. Otrzymał także jasno określone zadanie – miał opracować trwalszy i tańszy zamiennik lampy próżniowej. Druga wojna światowa przesunęła realizację tego projektu w czasie. W tym okresie pracownicy Bell Labs opracowali na potrzeby wojska dziesiątki rozwiązań. Po zakończeniu wojny powrócono do przerwanych projektów. Powstała grupa zajmująca się badaniami nad półprzewodnikami. Skupiała ona specjalistów z różnych dziedzin, m.in. fizyków, chemików oraz genialnych inżynierów. Jej liderem został Shockley. W jej składzie znaleźli się także naukowiec zajmujący się problemami mechaniki kwantowej John Bardeen oraz fizyk o duszy eksperymentatora Walter Brattain.
William Shockley opracował teoretyczne rozwiązanie problemu, jednak nie zadziałało ono w praktyce. Po wielu tygodniach dyskusji zespołu nad przyczyną niepowodzenia Bardeen wpadł na pomysł, który doprowadził do przełomu. Rozpoczęła się faza eksperymentów, Bardeen podsuwał pomysły, które Brattain próbował wcielić w życie. Wyniki eksperymentów pozwalały opracować nowe założenia teoretyczne. Mrówcza praca przyniosła w końcu efekty. W listopadzie 1947 roku naukowcy dokonali serii przełomów.
Wynik próby przeprowadzonej 16 grudnia 1947 roku okazał się zaskakujący – urządzenie zaczęło działać. Do jego wykonania posłużyły paski złotej folii, półprzewodnik oraz odpowiednio wygięty spinacz. W ten sposób powstał tranzystor ostrzowy. Kilka dni później Shockley zademonstrował przedstawicielom kierownictwa firmy prosty wzmacniacz tranzystorowy. Autorem chwytliwej nazwy „transistor” (tranzystor) był John Pierce.
We wniosku patentowym złożonym przez Bell Labs znalazły się jedynie nazwiska Bardeena i Brattaina. Rozzłoszczony Shockley potajemnie szybko opracował nową wersję wynalazku – tranzystor bipolarny. Zaskoczeni Bardeen i Brattain byli zachwyceni rozwiązaniem, ale równocześnie wściekli za złamanie jednej z podstawowych zasad pracy w Bell Labs – dzielenia się pomysłami.
William Shockley jako szef grupy roboczej w wypowiedziach dla prasy pomijał zasługi pozostałych wynalazców. Aby uniknąć rozłamu zespołu, kierownictwo Bell Labs posunęło się nawet do tego, że wprowadziło zasadę, żeby we wszystkich materiałach prasowych i zdjęciach przedstawiać trzech naukowców. Rozpad był jednak nieunikniony, Bardeen opuścił Bell Labs, a Brattain odmówił dalszej pracy z Shockleyem. Okazało się, że Shockley również nie jest zadowolony, jako człowiek uznany za konfliktowego tracił swoją pozycję w firmie. Uznał, że lepiej będzie, kiedy założy własne przedsiębiorstwo. Wszyscy trzej w 1956 roku za wynalezienie tranzystora otrzymali Nagrodę Nobla z fizyki. John Bardeen otrzymał ją jeszcze raz – w roku 1972 wraz z Leonem Cooperem i Robertem Schriefferem za sformułowanie teorii nadprzewodnictwa.
Przełomowe wynalazki niekoniecznie od razu zostają wykorzystane przez producentów. Wymaga to pewnej odwagi. W 1951 roku firma Geophysical Services z Dallas zajmująca się poszukiwaniem złóż ropy naftowej postanowiła zmienić swój profil. Pod nową nazwą Texas Instruments zawarła umowę licencyjną na produkcję tranzystorów. Produkt tej firmy z 1954 roku – pierwsze kieszonkowe radio tranzystorowe okazał się olbrzymim hitem rynkowym. W 1958 roku pracownik Texas Instruments Jack Kilby zademonstrował pierwszy na świecie układ scalony – kolejny krok milowy w rozwoju elektroniki.
