piątek, 2024-01-12

Windows 8: Nowa era w interakcji z komputerem

System Windows 8 wprowadził wiele rewolucyjnych zmian. Jego oficjalna premiera miała miejsce 26 października 2012 roku.

Kontekst rynkowy i technologiczny

W krótkim czasie od wprowadzenia na rynek systemu Windows 7 (2009) nastąpił gwałtowny wzrost popularności smartfonów i tabletów. Systemy iOS od Apple i Android od Google zdobywały coraz większe udziały rynkowe, a użytkownicy zaczęli oczekiwać większej mobilności i wygody korzystania z urządzeń. Świat technologii wyraźnie zmierzał w kierunku konwergencji urządzeń mobilnych i komputerów stacjonarnych. Było to widoczne w trendach takich jak ultrabooki, tablety z możliwością dokowania klawiatury i hybrydowe urządzenia „dwa w jednym”.

Kolejną ważną zmianę stanowił rozwój interfejsów użytkownika zoptymalizowanych pod kątem dotyku. Trendy w projektowaniu interfejsów użytkownika kładły nacisk na prostotę i minimalizm. Nastąpił znaczny wzrost popularności chmury obliczeniowej i usług z nią związanych. Równolegle do zmian w sprzęcie, rosło znaczenie usług internetowych i ekosystemów aplikacji. Apple i Google już miały swoje sklepy z aplikacjami, które były integralną częścią ich oferty mobilnej. Aby utrzymać swoją pozycję na rynku, firma Microsoft musiała błyskawicznie zareagować i zdecydowała się na wydanie nowego systemu.

Interfejs użytkownika w Windows 8

Nowy interfejs użytkownika wprowadzony w Windows 8 był jedną z najbardziej radykalnych zmian w historii systemów operacyjnych Microsoftu. Interfejs o nazwie „Modern UI” oznaczał znaczące odejście od tradycyjnego pulpitowego stylu, który był charakterystyczny dla poprzednich wersji systemu Windows. Zamiast tradycyjnego menu Start, użytkownicy otrzymali ekran startowy zawierający duże prostokątne ikony zwane kafelkami, z których wiele było aktualizowanych „na żywo”, np. wyświetlanie nowych wiadomości czy aktualizacje pogody. Użytkownicy mogli przełączać się między nowym interfejsem kafelkowym a tradycyjnym pulpitem, jednak tradycyjne menu start było niedostępne.

Interfejs został zaprojektowany z myślą o ekranach dotykowych, co było odpowiedzią na rosnącą popularność tabletów i urządzeń hybrydowych. Stanowiło to znaczne ułatwienie nawigacji po systemie za pomocą dotyku, przesuwania i gestów. Charakteryzował się minimalistycznym i nowoczesnym designem, który kontrastował z bardziej tradycyjnym i przyciągającym wzrok stylem Aero Glass z Windows 7. Promował używanie aplikacji w pełnym ekranie, co miało na celu zwiększenie immersji i skupienie uwagi użytkownika na pojedynczym zadaniu. Interfejs był ściśle zintegrowany z kontami Microsoft, umożliwiając łatwe synchronizowanie ustawień, aplikacji i plików poprzez usługi chmurowe. Windows 8 wprowadził pasek Charm, który był dostępny przez przesunięcie kursora do prawego górnego lub dolnego rogu ekranu. Zawierał on szybki dostęp do kluczowych funkcji, takich jak wyszukiwanie, udostępnianie, start, urządzenia i ustawienia.

Windows 8 to próba stworzenia systemu do pracy na wszystkich typach urządzeń. Żeby zachować zgodność stylistyczną z nowym środowiskiem graficznym, zmieniono logo systemu.

Techniczne innowacje Windows 8

Windows 8 wprowadził szereg technicznych innowacji i usprawnień, które miały znaczący wpływ na wydajność, bezpieczeństwo i ogólną funkcjonalność systemu.

Zaimplementowano nowy proces startowy zwany „Fast Startup”, który znacząco skracał czas potrzebny na uruchomienie systemu. Szybkie uruchamianie stanowi połączenie tradycyjnego zimnego uruchomienia (cold boot) i procesu hibernacji, oferując szybszy start systemu przy zachowaniu minimalnego zużycia energii. Gdy użytkownik wyłącza komputer, system operacyjny zamyka wszystkie otwarte sesje użytkowników, ale zamiast standardowo całkowicie wyłączyć jądro systemu i sterowniki, przechodzi w stan hibernacji. To oznacza, że jądro systemu i stan sterowników są zapisywane na dysku twardym. Podczas ponownego uruchamiania komputera, Windows 8 wykorzystuje zapisany obraz systemu do jego szybszego uruchomienia. Zamiast przechodzić przez pełny proces uruchamiania, system szybko odczytuje zapisany stan jądra i sterowników z dysku, co przekłada się oszczędzenie wielu sekund potrzebnych na rozruch. Chociaż wykorzystywana jest hibernacja, zużycie energii jest minimalne w porównaniu do tradycyjnej hibernacji, ponieważ zamykane są sesje użytkownika i aplikacje. Nowy proces startowy może powodować pewne problemy w systemach z konfiguracją dual-boot, ale użytkownicy mają możliwość wyłączenia funkcji „Fast Startup” poprzez Panel Sterowania.

Dodano natywne wsparcie dla Secure Boot – funkcji bezpieczeństwa wprowadzonej w systemie UEFI (Unified Extensible Firmware Interface). Bezpieczny rozruch pomaga chronić system operacyjny przed zagrożeniami na poziomie bootowania, takimi jak rootkity i inne złośliwe oprogramowanie, które mogą infekować proces startowy komputera. Secure Boot zapewnia, że podczas uruchamiania komputera wszystkie składniki oprogramowania, w tym system operacyjny, są weryfikowane pod kątem autentyczności za pomocą podpisów cyfrowych. Jeśli oprogramowanie nie jest podpisane przez zaufanego wydawcę lub jego podpis jest nieprawidłowy, Secure Boot uniemożliwia jego uruchomienie. Był to ważny krok w kierunku zwiększenia bezpieczeństwa systemów operacyjnych.

W systemie Windows 8 została wprowadzona funkcja File History. To narzędzie do tworzenia kopii zapasowych i zarządzania wersjami plików stanowiło istotne ulepszenie w zakresie ochrony danych użytkownika w systemie operacyjnym Microsoftu. File History pozwala na automatyczne zapisywanie kopii plików z określonych folderów, ułatwiając odzyskiwanie wcześniejszych wersji dokumentów, zdjęć i innych ważnych plików. Zostało zaprojektowane tak, aby było proste w ustawieniu i użytkowaniu. Użytkownicy mogą wybrać, jak często mają być tworzone kopie zapasowe (np. co godzinę, codziennie) oraz jak długo mają być przechowywane.

W Windows 8 wbudowano ulepszenia w zarządzaniu pamięcią, co było szczególnie korzystne dla urządzeń z ograniczoną ilością pamięci RAM. Wprowadzono WinRT (Windows Runtime), nową platformę programistyczną umożliwiającą tworzenie aplikacji działających w środowisku Metro. Zapewniało to unifikację i spójność między różnymi rodzajami urządzeń. Windows 8 oferował natywne wsparcie dla standardu USB 3.0, dające użytkownikom wyższe prędkości transferu danych i lepszą wydajność dla zewnętrznych urządzeń pamięci masowej. Zmianie uległ także mechanizm dostarczania aktualizacji systemowych – działał bardziej płynnie i mniej inwazyjne.

Windows 8 był odpowiedzią Microsoftu na rosnącą popularność urządzeń mobilnych. System był zaprojektowany tak, aby działać zarówno na komputerach osobistych, jak i na tabletach, co stanowiło ważny krok w kierunku unifikacji doświadczeń użytkownika na różnych typach urządzeń.

Windows Store

Na etapie testowania Windows 8, 29 lutego 2012 roku wraz z wydaniem Windows 8 Consumer Preview, udostępniono istniejący do dziś sklep z aplikacjami dla systemów Windows. Sklep Microsoft pozwalał na pobieranie aplikacji zarówno na komputery stacjonarne, jak i mobilne, co było kolejnym istotnym elementem strategii Microsoftu w kierunku stworzenia spójnego ekosystemu, podobnego do istniejących wcześniej rozwiązań konkurencji. W ofercie znalazła się szeroka gama aplikacji zarówno od Microsoftu, jak i od innych deweloperów. Oprogramowanie było dostosowane do potrzeb szerokiego spektrum użytkowników, od gier i narzędzi po aplikacje edukacyjne i rozrywkowe. Wszystkie aplikacje w Windows Store były weryfikowane pod kątem bezpieczeństwa i zgodności, co miało na celu zapewnienie bezpieczeństwa systemu użytkownika. Umożliwiał łatwą instalację i zarządzanie aplikacjami, w tym automatyczne aktualizacje, użytkownicy mogli połączyć swoje konto Microsoft z Windows Store, umożliwiając łatwą synchronizację aplikacji i ustawień między różnymi urządzeniami.

Obecnie sklep Microsoftu ma nazwę Microsoft Store i jest fabrycznie dostępny dla systemów Windows 8, Windows 8.1, Windows 10 oraz Windows 11. Użytkownicy Windows Server 2012 mogą doinstalować sklep Windows samodzielnie.

Wymagania systemowe

Windows 8 był zaprojektowany tak, aby mógł działać na szerokim zakresie sprzętu, od nowoczesnych komputerów po starsze systemy. Microsoft zdołał utrzymać wymagania systemowe na podobnym poziomie do Windows 7, co pozwoliło wielu użytkownikom na łatwą aktualizację.

Podstawowe wymagania systemowe dla Windows 8

• Procesor – 1 GHz lub szybszy ze wsparciem dla PAE, NX i SSE2.
• Pamięć RAM – wersja 32-bit: 1 GB RAM, wersja 64-bit: 2 GB RAM.
• Miejsce na dysku twardym – wersja 32-bit: 16 GB, wersja 64-bit: 20 GB.
• Karta graficzna ze wsparciem dla Microsoft DirectX 9 i sterownikiem WDDM.
• Do korzystania z funkcji dotykowych wymagany jest tablet lub monitor obsługujący wielodotyk.
• Dla bezpiecznego uruchamiania wymagany jest sprzęt obsługujący UEFI z Microsoft Windows Certification Authority w bazie danych UEFI.

Edycje Windows 8

Windows 8 został wydany w kilku różnych edycjach, aby zaspokoić potrzeby różnych grup użytkowników, od zwykłych konsumentów po profesjonalistów i przedsiębiorstwa.

• Windows 8 – podstawowa wersja przeznaczona do użytku domowego. Zawierała wszystkie podstawowe nowe funkcje Windows 8, w tym interfejs Metro UI, kafelki na ekranie startowym, zintegrowany Windows Store, nową aplikację Internet Explorer i wsparcie dla aplikacji Modern UI.
• Windows 8 Pro – edycja przeznaczona dla zaawansowanych użytkowników i małych przedsiębiorstw. Oferowała wszystkie funkcje wersji podstawowej, a dodatkowo zawierała zaawansowane funkcje, takie jak BitLocker (szyfrowanie danych), klient Hyper-V (wirtualizacja), zdalny pulpit i możliwość dołączenia do domeny Active Directory.
• Windows 8 Enterprise — wariant przeznaczony dla dużych organizacji i dostępny tylko poprzez licencjonowanie zbiorowe. Zawierała wszystkie funkcje z Windows 8 Pro, a dodatkowo oferowała zaawansowane narzędzia do zarządzania IT, takie jak Windows To Go, DirectAccess i BranchCache.
• Windows RT — edycja przeznaczona dla urządzeń z procesorami ARM, takich jak tablety. Windows RT był dostarczany z preinstalowanymi aplikacjami Office (Word, Excel, PowerPoint i OneNote), ale nie był w stanie uruchamiać tradycyjnych aplikacji desktopowych. Użytkownicy mogli instalować aplikacje jedynie z Windows Store.

Odbiór przez rynek

Odbiór Windows 8 przez rynek był złożony i różnorodny. Z jednej strony, były pochwały za wydajność i innowacje technologiczne, z drugiej – krytyka i frustracja związana ze zmianami interfejsu i kierunkiem, w jakim podążał system operacyjny. Wyniki sprzedaży i popularność systemu były poniżej oczekiwań w porównaniu do jego poprzedników, co ostatecznie doprowadziło do wprowadzenia kolejnych zmian w Windows 10.

Jedną z najbardziej kontrowersyjnych zmian w Windows 8 był nowy interfejs użytkownika, zwłaszcza usunięcie tradycyjnego menu Start na rzecz ekranu startowego z kafelkami. Element „Menu Start” był obecny w systemach firmy Microsoft od Windows 95. Jego eliminacja była bardzo bolesnym doświadczeniem dla wielu użytkowników. Ta zmiana podzieliła użytkowników – niektórzy chwalili nowoczesny wygląd i optymalizację pod kątem dotykowym, podczas gdy inni odczuwali frustrację z powodu znaczących zmian w nawigacji i braku intuicyjności. Rozwiązanie było bardzo wygodne dla użytkowników urządzeń z dotykowymi ekranami, jednak nie zostało ono dobrze przyjęte przez właścicieli tradycyjnych pecetów.

System był chwalony za ulepszenia w wydajności, w tym szybsze uruchamianie i lepsze zarządzanie zasobami systemowymi. Te aspekty były dobrze przyjęte zarówno przez użytkowników indywidualnych, jak i profesjonalistów. Windows 8 z jego naciskiem na obsługę dotykową i hybrydowe urządzenia (laptopy-tablety), był próbą wejścia na rosnący rynek urządzeń mobilnych. Chociaż niektóre urządzenia hybrydowe były dobrze przyjęte, ogólny odbiór Windows 8 w kontekście mobilności był mieszany.

Wiele przedsiębiorstw opóźniło lub zrezygnowało z aktualizacji do Windows 8, częściowo z powodu potrzeby przeszkolenia pracowników w zakresie nowego interfejsu, a także z powodu braku zgodności z istniejącymi aplikacjami i infrastrukturą. Często porównywano nowy system z Windows 7, który był bardzo dobrze przyjęty i uważany za stabilny i przyjazny użytkownikowi. Często krytykowano Windows 8 za odejście od sprawdzonych wzorców interfejsu użytkownika.

W odpowiedzi na krytykę rok po premierze Microsoft wydał dostępną nieodpłatnie aktualizację pod nazwą Windows 8.1, która przyniosła kilka zmian, w tym powrót przycisku Start (choć nie w pełnej tradycyjnej formie) i inne ulepszenia użytkowe. Ta aktualizacja była próbą rozwiązania niektórych problemów i obaw użytkowników. Prawdopodobnie Microsoft od początku uważał Windows 8 tylko za pewien krótki etap rozwoju swoich systemów, już w 2015 roku pojawił się następca – Windows 10. 12 stycznia 2016 Microsoft oficjalnie zakończył wsparcie dla Windows 8.