piątek,
System MS-DOS
16 września 2000 światło dzienne ujrzała ostatnia wersja systemu MS-DOS. Nazwa DOS to skrót od „disk operating system”.
System MS-DOS był przełomowym produktem w historii firmy Microsoft i pierwszym dużym krokiem w stronę rynkowej dominacji. 6 listopada 1980 roku firmy IBM i Microsoft podpisały umowę, na mocy której Microsoft miał dostarczyć system operacyjny dla komputerów IBM PC. Warunki umowy były niecodzienne na ówczesne czasy, Microsoft miał zachować prawo do sprzedawania tego systemu. Bill Gates przewidział, że inni producenci będą kopiować komputer IBM PC i potrzebować oprogramowania, które dostarczy im Microsoft.
W listopadzie 1980 roku Microsoft był niedużą firmą i nie posiadał opracowanego we własnym zakresie systemu operacyjnego. Wiedział jednak o systemie QDOS, który powstał w firmie Seattle Computer Products. Początkowo zakupił licencję, a w lipcu 1981 pełne prawa do QDOS za kwotę 75 tysięcy dolarów. System otrzymał nazwę MS-DOS i został przystosowany do pracy na komputerach IBM. MS-DOS jest środowiskiem tekstowym. Początkowo graficzną nakładką na ten system miał być menedżer plików DOS Shell opracowany w firmie Microsoft. W 1985 roku odbyła się premiera nakładki graficznej na system DOS o swojsko brzmiącej nazwie Windows 1.0. W tym okresie użytkownicy woleli jednak używać menedżerów plików z zewnętrznych firm, np. programu Norton Commander. Oczywiście do samego końca rozwoju systemu, MS-DOS był sprzedawany także oddzielnie od środowiska Windows. Jeszcze w czasach Windows 3.x gracze komputerowi woleli posiadać „czysty” system MS-DOS, ponieważ w tym środowisku gry działały szybciej.
Kolejne wersje wczesnych systemów Windows startowały z poziomu DOS-u i były z nim zgodne wstecz. Microsoft po raz pierwszy zrezygnował z MS-DOS jako podstawy systemu wraz z wydaniem systemu Microsoft Windows NT w 1993 roku. W linii produktów przeznaczonych dla użytkowników domowych MS-DOS utrzymał się przez kilka lat. MS-DOS rozstał się z Windowsem dopiero w systemie Microsoft Windows XP. Z niektórych poleceń MS-DOS-a można korzystać z poziomu interpretera poleceń cmd. Zdecydowana większość programów napisanych dla MS-DOS nie będzie działać w nowszych Windowsach. W przypadku potrzeby uruchomienia takiej aplikacji z pomocą może przyjść emulator, np. opracowany niezależnie od firmy Microsoft programowy emulator DOSBox. Cieszy się on dużą popularnością głównie wśród miłośników starych gier. Od 2018 roku firma Microsoft udostępnia kod źródłowy systemu MS-DOS w wersjach 1.25 i 2.0 w serwisie GitHub.
Historia wersji
| Wersja | Maksymalna wielkość dysku twardego | Obsługiwane systemy plików | Rok wydania |
|---|---|---|---|
| MS-DOS 1.1 | nieobsługiwane | FAT12 | 1982 |
| MS-DOS 2.0 | 10 MB | FAT12 | 1983 |
| MS-DOS 3.0 | 32 MB | FAT12 | 1984 |
| MS-DOS 3.2 | 32 MB | FAT12 | 1986 |
| MS-DOS 3.3 | 32 MB | FAT12 | 1987 |
| MS-DOS 4.0 | 2 GB | FAT12, FAT 16 | 1988 |
| MS-DOS 5.0 | 2 GB | FAT12, FAT 16 | 1991 |
| MS-DOS 6.0 | 2 GB | FAT12, FAT 16 | 1994 |
| MS-DOS 6.2 | 2 GB | FAT12, FAT 16 | 1994 |
| MS-DOS 6.21 | 2 GB | FAT12, FAT 16 | 1994 |
| MS-DOS 6.22 | 2 GB | FAT12, FAT 16 | 1994 |
| MS-DOS 7.0 (Windows 95A) | 2 GB | FAT12, FAT 16 | 1995 |
| MS-DOS 7.1x (Windows 95B/OSR2, 95C/OSR2.5, 98, i 98SE) | 124.55 GB | FAT12, FAT 16, FAT 32 | 1996 |
| MS-DOS 8.0 (Windows Me) | 124.55 GB | FAT12, FAT 16, FAT 32 | 2000 |
Przykłady poleceń MS-DOS
| Polecenie | Opis |
|---|---|
| <litera>: | zmiana bieżącego dysku (np. a:) |
| dir | wyświetlanie zawartości bieżącego katalogu lub wyszukanie pliku o danym formacie albo nazwie np. dir *.txt |
| cd <katalog> | zmiana bieżącego katalogu (np. cd windows) |
| copy <nazwa pliku> <miejsce docelowe> | kopiowanie plików (np. copy c:command.com c:windowscommand.com) |
| xcopy <nazwa pliku> <miejsce docelowe> | polecenie zewnętrzne dla rozszerzonego kopiowania plików i katalogów |
| del <nazwa pliku> lub erase <nazwa pliku> | usuwanie pliku (np. del c:config.sys, erase jest używane w usuwaniu wielu plików |
| ren <nazwa pliku> <nowa nazwa> lub rename <nazwa pliku> <nowa nazwa> | zmiana nazwy pliku (np. ren c:config.sys c:config1.sys) |
| move <nazwa> <miejsce docelowe> | przenoszenie pliku lub katalogu (np. move c:command.com c:windowscommand.com) |
| md <nazwa> lub mkdir <nazwa> | tworzenie nowego katalogu (np. md c:super) |
| rd <nazwa> lub rmdir <nazwa> | usuwanie istniejącego katalogu (np. rd c:super) |
| attrib <parametr> <nazwa pliku> | wyświetlanie lub zmiana atrybutów plików i katalogów (np. attrib -A c:config.sys) |
| fdisk | polecenie zewnętrzne uruchamiające program zarządzania partycjami |
| format <litera>: <parametr> | formatowanie partycji (np. format c: /q) |
| vol <litera>: | wyświetlanie informacji o dysku (np. vol c:) |
| help | wywołanie pomocy |
| help <polecenie> | wyświetlanie pełnej pomocy dotyczącej danego polecenia |
| <polecenie> /? | wyświetlanie podstawowej pomocy dotyczącej danego polecenia |
| date <rrrr-mm-dd> | wyświetlanie i ustawianie bieżącej daty (np. date 2006-07-02) |
| time <gg:mm:ss> | wyświetlanie i ustawianie czasu (np. time 16:25:30) |
| start <plik> | uruchamianie pliku programu lub programu skojarzonego z plikiem (od MS-DOS 7.0) |
| ver | wyświetlanie wersji systemu |
| mem | wyświetlanie informacji o pamięci |
| edlin <nazwa pliku> | edytor linii tekstu |
| edit <nazwa pliku> | pełnoekranowy edytor tekstu |
| exit | zamknięcie procesora poleceń (wtórnego lub okna konsoli) |
| cls | czyszczenie ekranu konsoli |
| subst | przydzielenie dysku logicznego do katalogu |
| qbasic | pełnoekranowy edytor i interpreter QBasic służący do programowania w języku BASIC |
