środa,
System Multics
Multics (Multiplexed Information and Computing Service) to pionierski system operacyjny opracowany w latach 60. przez MIT, Bell Labs i General Electric. Projekt Multics był jednym z pierwszych systemów operacyjnych wykorzystujących idee wielozadaniowości, dynamicznego przydzielania pamięci i koncepcji bezpieczeństwa na poziomie użytkownika, które później stały się fundamentalnymi elementami współczesnych systemów operacyjnych.
Multics wprowadził pełną obsługę wielozadaniowości (czyli wykonywanie wielu procesów jednocześnie) i wielodostępu, co pozwalało wielu użytkownikom jednocześnie korzystać z jednej maszyny. To rozwiązanie stało się podstawą dla współczesnych systemów operacyjnych, które również muszą obsługiwać wielu użytkowników i procesy. W systemie zastosowano zaawansowane zarządzanie pamięcią z segmentacją, co pozwalało każdemu użytkownikowi na dynamiczne przydzielanie pamięci. Dzięki temu można było ograniczyć użycie zasobów przez poszczególne procesy. Dzisiejsze systemy, takie jak Linux i Windows, również wykorzystują segmentację i dynamiczne przydzielanie pamięci.
Kolejną innowacją było wprowadzenie hierarchicznego system plików, w którym pliki mogły być organizowane w drzewiastą strukturę katalogów. Koncepcja ta została szeroko przyjęta przez UNIX i jego późniejsze pochodne, jak również przez systemy operacyjne Microsoftu. Multics zaprojektował system ochrony oparty na pierścieniach bezpieczeństwa (security rings), który kontrolował poziom dostępu użytkowników do różnych części systemu. Zasada ta została zaadaptowana w systemach takich jak UNIX, Linux i Windows jako warstwowa struktura kontroli dostępu, chociaż pierścieniowy model nie został przyjęty dosłownie.
Multics umożliwiał użytkownikom dynamiczne tworzenie segmentów pamięci, które były dostępne dla różnych programów w zależności od poziomu uprawnień. Tego rodzaju segmentacja inspirowała współczesne systemy ochrony pamięci, które zabezpieczają przed nieuprawnionym dostępem i izolują procesy. Kluczową cechą była modularność, co pozwalało na dodawanie i aktualizowanie modułów bez przerywania działania systemu. Dzisiejsze systemy, zwłaszcza UNIX i Linux, również bazują na modularności, umożliwiając administratorom systemów dodawanie i aktualizowanie komponentów dynamicznie.
System został zaprojektowany jako oprogramowanie wysoce odporne na błędy. Wprowadził rozwiązania pozwalające na izolację awarii w jednej części systemu, co nie wpływało na całą jego funkcjonalność. Obecne systemy operacyjne, w tym Linux i Windows, również zawierają mechanizmy zarządzania błędami, aby zapewnić stabilność. Multics był jednym z pierwszych systemów operacyjnych zaprojektowanych z myślą o bezpieczeństwie i zgodności z regulacjami dotyczącymi ochrony danych. Z tego powodu stał się wzorem dla wielu standardów bezpieczeństwa, które dziś są podstawą polityk ochrony danych w systemach Unixowych i systemach klasy enterprise.
Multics wywarł ogromny wpływ na przyszłe systemy operacyjne, zwłaszcza na system UNIX, który został opracowany przez inżynierów Bell Labs po ich wycofaniu się z projektu Multics. Choć Multics ostatecznie zakończył działalność wiele lat temu, jego założenia i idee są nadal obecne w wielu współczesnych systemach, takich jak Linux i Windows.
Ostatnią znaną instalację systemu Multics wyłączono 30 października roku 2000 roku w kanadyjskim Departamencie Obrony Narodowej w Halifax.
