środa,
John von Neumann
John von Neumann urodził się 28 grudnia 1903 roku w Budapeszcie na Węgrzech jako János Lajos Neumann. Pochodził z bardzo zamożnej rodziny żydowskiej. Od dzieciństwa wykazywał wybitne zdolności do nauk ścisłych. Jako siedemnastolatek opublikował swój pierwszy artykuł związany z matematyką. Studiował matematykę i chemię na uniwersytetach w Budapeszcie, Zurychu, Getyndze, Hamburgu i w Berlinie. W 1926 roku podjął pracę na uniwersytecie Humboldta w Berlinie. Był najmłodszym docentem na tej uczelni.
W 1930 roku na zaproszenie Oswalda Veblena z Uniwersytetu Princeton wyjechał do Stanów Zjednoczonych, aby wystąpić z serię wykładów. W USA pozostał do końca życia. Początkowo pracował na Uniwersytecie Princeton. W 1933 roku objął stanowisko profesora w prestiżowej prywatnej placówce naukowej, Instytucie Studiów Zaawansowanych w Princeton. W tym samym ośrodku pracował Albert Einstein.
Wniósł znaczący wkład do wielu dziedzin matematyki, m.in. logiki matematycznej, teorii mnogości, analizy matematycznej. Jako jeden z pierwszych naukowców sformułował ścisłe matematyczne podstawy mechaniki kwantowej. Wspólnie z Oskarem Morgensternem w 1944 roku opublikował pionierską pracę w dziedzinie teorii gier pod tytułem „The Theory of Games and Economic Behavior”. Brał udział w projekcie Manhattan, programie naukowo-badawczym i konstrukcyjnym, który wyprodukował pierwszy efektywnie funkcjonujący reaktor atomowy oraz pierwszą bombę atomową.
Był jednym z pionierów informatyki. Opracował pierwszą metodę numeryczną rozwiązania hiperbolicznych równań różniczkowych cząstkowych. Był twórcą teorii automatów komórkowych, wprowadził koncepcję samoreprodukcji. W pracy „First Draft of a Report on the EDVAC” z 1945 roku zaproponował architekturę komputerów, której cechą charakterystyczną jest to, że dane, jak i kod programu przechowywany jest w tym samym obszarze pamięci. W architekturze Johna Von Neumana występują cztery elementy składowe komputera: pamięć komputerowa przechowująca przechowującej dane i instrukcje programu, jednostka sterująca odpowiedzialna za pobieranie danych i instrukcji z pamięci, jednostka arytmetyczno-logiczna wykonująca podstawowe operacje arytmetyczne, urządzenia wejścia/wyjścia. Oparty o architekturę von Neumanna system komputerowy powinien mieć skończoną i funkcjonalnie pełną listę rozkazów.
John von Neumann zmarł 8 lutego 1957 roku w Waszyngtonie.
