piątek,
Komputer ENIAC
16 września 1945 roku w Stanach Zjednoczonych zaprezentowano prototyp elektronicznej maszyny do liczenia ENIAC (Electronic Numerical Integrator And Computer – Elektroniczny, Numeryczny Integrator i Komputer).
W 1941 roku John Mauchly, pracownik naukowy Wydziału Fizyki Uniwersytetu Johnsa Hopkinsa, został skierowany na kurs dla specjalistów wojskowych na Uniwersytecie Pensylwanii. Tam poznał swojego przyszłego współpracownika Johna P. Eckerta. Dwaj kursanci w wolnych chwilach zaprojektowali maszynę liczącą. Opracowanie przekazali pracownikowi uczelni, który zajmował się kontaktami z instytucjami rządowymi USA. Niestety, dzieło kursantów na 20 lat trafiło do szuflady biurka. Mało brakowało, żeby debiut amerykańskiego komputera opóźnił się o kilka lat.
Na początku 40. dwudziestego wieku armia amerykańska powołała grupę ekspertów w celu sporządzania dla wojska tzw. tablic artyleryjskich. Są to tabele liczbowe zawierające dane na temat ruchu pocisku z uwzględnieniem różnych warunków. Grupa naukowców nie była w stanie efektywnie rozwiązać tego problemu. Jednym z ekspertów był dr H. H. Goldstine. W przypadkowej rozmowie z pewnym studentem opowiedział o swoim kłopocie. Okazało się, że był to student Mauchly’ego. Po kilkunastu dniach John Mauchly i John P. Eckert pracowali dla armii amerykańskiej.
Od pomysłu Mauchly’ego powstał ENIAC – pierwszy amerykański komputer. Eckert w tym projekcie był głównym konstruktorem. Jego innowacją było wykorzystanie zbiornika z rtęcią jako pamięci centralnej. Urządzenie było zbudowane z czterdziestu dwóch szaf z blachy stalowej mieszczących łącznie około 18 800 lamp elektronowych szesnastu rodzajów, 6000 komutatorów przełączników, 1500 przekaźników oraz 50 000 oporników. Pojedyncza szafa miała 3 m wysokości, 60 cm szerokości i 30 cm głębokości. Połączony system ważył około 27 ton i pobierał 140 kW mocy. Początkowo każdego dnia kilka lamp ulegało uszkodzeniu i urządzenie wymagało naprawy, sytuacja uległa poprawie dopiero w 1948 roku po pojawieniu się na rynku lamp o zwiększonej trwałości. W odróżnieniu od komputerów współczesnych obliczenia były wykonywane w systemie dziesiętnym.
Do programowania maszyny wytypowano sześć kobiet z zespołu wykonującego wcześniej obliczenia trajektorii balistycznych. Były to Betty Holberton, Kay McNulty, Marlyn Wescoff, Ruth Lichterman, Betty Jean Jennings i Fran Bilas. W latach 40. mężczyźni skupieni na kwestiach sprzętowych pracę z danymi uważali za mało interesującą. Już niedługo program opracowany przez kobiety pozwolił wykonywać bardziej złożone obliczenia, niż zakładali twórcy komputera. Szczególny wkład do tego dzieła wniosła Betty Holberton. Mężczyźni, którzy zbudowali ENIAC-a, stali się bardzo znani jako pionierzy informatyki, o programistkach zapomniano, choć brały one udział w kolejnych przełomowych projektach, np. przy opracowaniu komputerów BINAC i UNIVAC. Betty Holberton była pomysłodawczynią klawiatury numerycznej, a szaro-beżowy kolor, do którego przekonała inżynierów UNIVAC, stał się na długie lata standardowym kolorem komputerów.
Prototyp maszyny zaprezentowano 16 września 1945 roku. 30 czerwca 1946 roku gotowe urządzenie przekazano amerykańskiej armii. Z uwagi na swoją złożoną budowę, ENIAC został uruchomiony dopiero pod koniec lipca 1947 roku. Obliczał nie tylko tablice balistyczne, ale posłużył także w takich przedsięwzięciach jak budowa bomby wodorowej, badaniu promieni kosmicznych, projektowanie tuneli aerodynamicznych. Swoją służbę zakończył 2 października 1955 roku. Miał zostać rozebrany i zezłomowany, jednak po protestach niektórych uczonych duże fragmenty maszyny udało się ocalić.
Przez wiele lat ENIAC był uważany za pierwszy komputer na świecie. W 1975 roku odtajniono część brytyjskich archiwów, świat dowiedział się o istnieniu maszyny Colossus oraz niemieckich konstrukcjach Konrada Zusego. Stosunkowo wcześnie ujawniono szczegóły budowy maszyny ENIAC, miała więc pewien wpływ na późniejsze konstrukcje. Mauchly i Eckert opatentowali rozwiązania zastosowane podczas budowy urządzenia. Wiele lat spór patentowy toczył z nimi John Vincent Atanasoff, dzięki temu świat dowiedział się o opracowanym w 1939 roku projekcie maszyny Atanasoff-Berry Computer (ABC), który został porzucony na czas drugiej wojny światowej z powodu zaangażowania konstruktora do prac związanych z uzbrojeniem. W 1973 roku sędzia federalny Earl R. Larson ogłosił unieważnienie patentu ENIAC-a i przyznał Atanasoffowi miano wynalazcy komputera elektronicznego.
W 1949 roku oddano w użytkowanie armii USA dzieło J. Prespera Eckerta, J.W. Mauchly'ego i Johna von Neumanna – komputer EDVAC. W 1946 roku Mauchly i Eckert założyli firmę Electronic Control Company, jej produktem był pierwszy oferowany w sprzedaży komputer UNIVAC I.
