Przejdź do treści

Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Mrągowie

Wołyńska Brygada Kawalerii

piątek,

Wołyńska Brygada Kawalerii

Tradycje Wołyńskiej Brygady Kawalerii wywodziły się od sformowanej w 1919 roku 2. Brygady Jazdy, która walczyła w wojnie polsko-bolszewickiej. W okresie pokoju główne siły jednostki i jej dowództwo stacjonowały w Równem, około 200 kilometrów na północny wschód od Lwowa. 1 kwietnia 1937 roku Brygada została przemianowana na Wołyńską Brygadę Kawalerii. Pierwszym dowódcą Wołyńskiej Brygady Kawalerii był pułkownik Adam Korytowski. W czerwcu 1939 roku zastąpił go pułkownik Julian Filipowicz. W latach 1937–1939 w skład jednostki wchodziły 19. Pułk Ułanów Wołyńskich im. gen. Edmunda Różyckiego w Ostrogu, 21. Pułk Ułanów Nadwiślańskich w Równem, 2. Pułk Strzelców Konnych w Hrubieszowie, 2. Dywizjon Artylerii Konnej im. gen. Józefa Sowińskiego w Dubnie, 8. szwadron pionierów w Równem, 4. szwadron łączności w Równem.

Pod względem liczby żołnierzy spieszony pułk kawalerii odpowiadał mniej więcej batalionowi piechoty. Kawaleria dysponowała działkami przeciwpancernymi oraz polskimi karabinami przeciwpancernymi wz. 35. W połowie sierpnia 1939 roku jednostka została zmobilizowana i przewieziona transportem kolejowym do Radomska. Podczas kampanii wrześniowej Wołyńska Brygada Kawalerii wchodziła w skład Grupy Operacyjnej „Piotrków” w Armii „Łódź”. Ułanów z Wołynia wzmocniono 12. Pułkiem Ułanów Podolskich z Kresowej Brygady Kawalerii, batalionem piechoty z 30. Dywizji Piechoty oraz pociągiem pancernym „Śmiały”.

Przed uderzeniem na Polskę niemiecki wywiad ustalił, że na styku Armii „Łódź” i Armii „Kraków” znajduje się luka. Strategiczne zadanie zaskoczenia Polaków w tym miejscu otrzymał 16. Korpus Pancerny Wehrmachtu generała Ericha Höpnera. Czołgi miały utworzyć klin, który przez kilka dni dotarłby na przedpola Warszawy. Fragmentu luki na styku polskich armii miała bronić Wołyńska Brygada Kawalerii. Nocą z 31 sierpnia na 1 września jej oddziały obsadziły wyznaczony rejon w okolicach miejscowości Mokra. Pośpiesznie zorganizowano zamaskowane stanowiska artylerii i ciężkich karabinów maszynowych. Mokra to wieś w powiecie kłobuckim położona w odległości około dwudziestu kilometrów na północny zachód od Częstochowy. W 1939 roku kilkanaście kilometrów stąd biegła granica polsko-niemiecka.

1 września o świcie czołówka niemieckiej 4 Dywizji Pancernej przekroczyła granicę. W czasie przemieszczania się oddziałów III Rzeszy na wschód działania opóźniające prowadziły patrole i wysunięte stanowiska kawalerii. Około godziny 8:00 niemieckie czołgi znalazły się w zasięgu dział 2. Dywizjonu Artylerii Konnej umieszczonych na głównej linii obrony. Rozpoczęła się bitwa. Przeprowadzony z marszu atak na polskie stanowiska się nie powiódł. Następne uderzenie poprzedził silny ostrzał artyleryjski i nalot bombowców nurkujących. Około godziny 10:00 do walki wkroczył cały niemiecki pułk pancerny. Niemcy zostali zaskoczeni obecnością silnych polskich jednostek w tym rejonie, a ich ataki odparto. W godzinach popołudniowych oddziały Filipowicza broniły się już resztkami sił, jednak dowódca zarządził śmiały kontratak i Brygada wygrała bitwę.

Po godzinie 18:00 pułkownik Filipowicz zarządził odwrót. Wołyńska Brygada Kawalerii wykonała swoje zadanie, Niemcy nie osiągnęli zaplanowanych celów. Pod Mokrą zginęło kilkuset Niemców. Zniszczono co najmniej czterdzieści czołgów Wehrmachtu, kilkadziesiąt zostało uszkodzonych. W następnych dniach tabory naprawcze niemieckich jednostek miały pełne ręce roboty, jednak zdołano naprawić większość uszkodzonych czołgów. Polacy ponieśli bolesne straty, poległo około dwustu żołnierzy, trzystu odniosło rany, stracono także trzysta koni, jednak jednostka zachowała zdolność bojową i w kolejnych dniach toczyła walki.

Drugiego dnia wojny ułani z Wołynia starli się z czołgami przeciwnika pod Ostrowami. 3 września Wołyńska Brygada Kawalerii wycofała się na linię Łękińsko – Łękawa – Janów. Nocą żołnierze 2. Pułku Strzelców Konnych przeprowadzili udany wypad na Kamieńsk, zniszczono kilkanaście cystern z paliwem niemieckiej 1 Dywizji Pancernej. W kolejnych dniach kawalerzyści pułkownika ze zmiennym szczęściem zmagali się z oddziałami wroga. 8 września dowództwo Armii „Łódź” objął generał Wiktor Thommée. Jednym z jego pierwszych rozkazów było zarządzenie koncentracji podległych mu oddziałów w rejonie Woli Cyrusowej, wsi położonej w odległości kilkunastu kilometrów północny wschód od Łodzi.

Rano 8 września przez zatłoczone drogi do miejsca koncentracji jako pierwsi dotarli żołnierze Wołyńskiej Brygady Kawalerii. W pobliżu były już niemieckie oddziały i zmierzona koncentracja była niemożliwa. Niemiecki plan zakładał okrążenie Armii „Łódź” siłami trzech dywizji. Około godziny 9:00 jednostki niemieckiej 10. Dywizji Piechoty nawiązały kontakt ogniowy z polskimi kawalerzystami. Żołnierze Wehrmachtu ponieśli znaczące straty, jednak zdołali pokonać kilka kilometrów. Podczas kolejnych niemieckich ataków wspieranych ogniem artylerii Polacy zdołali utrzymać swoje stanowiska. Około godziny 15:00 do walki dołączyło wrogie lotnictwo i sytuacja stała się krytyczna. Dowódca Wołyńskiej Brygady Kawalerii zorganizował kontratak, jednak przyniósł on efektu. Polacy zaczęli odwrót nad rzekę Mrogę. Rozkaz opuszczenia pozycji nie dotarł do 21. Pułku Ułanów Nadwiślańskich, który bronił podejścia do Woli Cyrusowej. Jego żołnierze zdołali utrzymać stanowiska do godziny 22:00. Później dołączył on do głównych sił Brygady pod Przyłękiem.

Aby uniknąć całkowitego okrążenia, pułkownik Filipowicz zarządził odwrót do Puszczy Kampinoskiej. Jego oddziały dotarły tam 10 września. 11 września pod Nowym Dworem Mazowieckim przekroczyły Wisłę. 13 września Wołyńska Brygada Kawalerii wspólnie z Nowogródzką Brygadą Kawalerii uderzyła w kierunku na Mińsk Mazowiecki. Po tej bitwie Brygada pułkownika Filipowicza przestała istnieć jako zwarta jednostka. Część 12. Pułku Ułanów i 21. Pułku Ułanów przebiła się do Warszawy i w składzie Zbiorczej Brygady Kawalerii brała udział w obronie polskiej stolicy. Pozostali żołnierze Brygady podporządkowali się dowódcy Frontu Północnego. Walczyli oni m.in. w drugiej bitwie pod Tomaszowem Lubelskim. 23 września 1939 roku pułkownik Filipowicz rozwiązał resztki swojej jednostki.

Artykuł: DRAM Speculative Leadoff

DRAM Speculative Leadoff

Artykuł: Burst Mode DMA

Burst Mode DMA

Artykuł: Tryby DMA

Tryby DMA

Artykuł: DMA w kontekście historycznym

DMA w kontekście historycznym

Artykuł: Bezpośredni dostęp do pamięci

Bezpośredni dostęp do pamięci

Nasze technikum

Technik informatyk

Szkoły dla dorosłych

Nasza szkoła

Pełna oferta edukacyjna

Oferta szkoły