Przejdź do treści

Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Mrągowie

Oblężenie Jasnej Góry

poniedziałek,

Oblężenie Jasnej Góry

W 1655 roku szwedzki król Karol X Gustaw uderzył na Polskę, rozpoczęła się wojna nazywana potopem szwedzkim. Pierwsza faza konfliktu była pasmem szwedzkich sukcesów, osłabiona licznymi wojnami i kryzysem politycznym Rzeczpospolita nie mogła skutecznie się bronić. Żołnierze Karola Gustawa z łatwością szybko zajęli Wielkopolskę. W połowie sierpnia polski król Jan Kazimierz opuścił Warszawę. 8 września Szwedzi wkroczyli do stolicy Rzeczypospolitej, a w październiku zdobyli Kraków.

W okresie potopu szwedzkiego przeorem częstochowskiego klasztoru zakonu paulinów na Jasnej Górze był ojciec Augustyn Kordecki. Postawił on sobie za cel uchronienie Jasnej Góry przed rabunkami i dewastacją ze strony protestanckich najeźdźców. 7 listopada, w chwili największych szwedzkich sukcesów, uznał on władzę Karola Gustawa, za co uzyskał zapewnienie nietykalności Jasnej Góry. Ojciec Kordecki nie ufał Szwedom i jeszcze tego samego dnia z klasztoru wywieziono najcenniejsze zbiory, między innymi Obraz Matki Boskiej Częstochowskiej. Jasnogórskie skarby trafiły do zamku w Lublińcu. Pierwsza próba zajęcia klasztoru miała miejsce już następnego dnia, 8 listopada, kiedy pod jego bramą pojawił się oddział dwustu żołnierzy. Zakonnicy nie wpuścili ich do środka. Rajtarzy spalili kilka pobliskich zabudowań i odjechali do Wielunia.

Za panowania Zygmunta III Wazy Jasną Górę zamieniono w fortecę, otoczono ją murem obronnym ze stanowiskami dla artylerii i głęboką fosą. Pierwsze przygotowania do obrony klasztoru poczyniono już w sierpniu 1655 roku, zakupując kilkadziesiąt dodatkowych muszkietów. W klasztorze znajdowało się prawie stu zakonników oraz 160 żołnierzy załogi. Obrońcy Jasnej Góry dysponowali artylerią liczącą 24 działa, w tym 12 ciężkich. 18 listopada 1655 roku pod klasztor przybyły liczące dwa tysiące ludzi oddziały generała Burcharda Müllera, które przystąpiły do oblężenia. Byli to głównie niemieccy żołnierze zaciężni. W szwedzkich szeregach znalazło się także kilkuset Polaków pod komendą pułkownika Wacława Sadowskiego oraz wybitny polski inżynier wojskowy pułkownik Fryderyk Getkant. Większość Polaków bardzo niechętnie brała udział w ataku na świątynię i generał Müller powierzał im najczęściej tylko zadania pomocnicze. Szwedzka artyleria liczyła osiem lekkich dział.

Wśród załogi klasztoru było wielu zwolenników kapitulacji, jednak ojciec Augustyn Kordecki nieugięcie trwał w postanowieniu prowadzenia obrony, odrzucał także propozycje składane przez szwedzkich posłów. Początkowo żołnierze generała Burcharda Müllera nie dysponowali odpowiednimi do szturmowania twierdzy działami i ich ogień artyleryjski nie mógł przynieść wymiernych efektów, ponieważ kule odbijały się od solidnych murów. Dodatkowo w nocy 25 listopada oblężeni Polacy zorganizowali wypad pod wodzą Piotra Czarnieckiego na szwedzkie tyły, podczas którego zagwoździli dwa działa. Oblegający klasztor próbowali wykopać podkop, jednak prace toczyły się bardzo wolno, a 20 grudnia w biały dzień podczas brawurowego polskiego wypadu za mury twierdzy zabito prawie wszystkich górników.

Pod koniec listopada szwedzkie siły wzmocniło sześciuset dodatkowych żołnierzy i kilka lekkich dział, jednak nie zmieniło to sytuacji. Szwedzi nie decydowali się na frontalne uderzenie, ponieważ praktycznie nie miało ono szans powodzenia. 10 grudnia pod Jasną Górę dotarła artyleria oblężnicza w postaci sześciu ciężkich dział. Podczas ostrzału częściowo zniszczono muru obronne, jednak nie przyniósł on spodziewanych skutków. Załoga Jasnej Góry była doskonale przygotowana do obrony, a jej artylerzyści dobitnie wykazywali swoją wyższość nad szwedzką obsługą dział. 14 grudnia jasnogórska artyleria zniszczyła jedno z dwóch najcięższych szwedzkich dział. Drugie spośród nich eksplodowało w powietrze 24 grudnia, prawdopodobnie od mrozu pękła rozgrzana lufa. Obrońcy klasztoru nie mieli wątpliwości, że to cud.

Po stracie najcięższych dział i śmierci górników kopiących podkop generał Burchard Müller wiedział, że nie ma szans zdobyć Jasnej Góry. W rejon Częstochowy nadciągały z odsieczą polskie oddziały. 27 grudnia 1655 roku Szwedzi zwinęli oblężenie. Podczas obrony klasztoru zginęło czterech obrońców. Polski sukces w Częstochowie nie miał większego znaczenia militarnego, jednak stał się symbolem heroicznej obrony i przełomu w wojnie polsko-szwedzkiej. Pod koniec 1655 roku w celu podjęcia ponownej walki z najazdem szwedzkim zawiązała się konfederacja tyszowiecka, na Podlasiu sprzymierzony ze Szwedami Janusz Radziwiłł poniósł klęskę i zmarł w oblężonym Tykocinie, w drogę powrotną do Polski wyruszył król Jan Kazimierz.

Artykuł: Teoria emocji kolorów

Teoria emocji kolorów

Artykuł: DRAM Speculative Leadoff

DRAM Speculative Leadoff

Artykuł: Burst Mode DMA

Burst Mode DMA

Artykuł: Tryby DMA

Tryby DMA

Artykuł: DMA w kontekście historycznym

DMA w kontekście historycznym

Nasze technikum

Technik informatyk

Szkoły dla dorosłych

Nasza szkoła

Pełna oferta edukacyjna

Oferta szkoły